Het logo van het Louvre op een stripboek. In Frankrijk kan dat. Zou het voor Nederland en Vlaanderen ook een goed idee zijn?
Bijzonder aan het initiatief is dat de strips nu eens niet zijn bedoeld als educatief glijmiddel. De stripmakers hoefden niet op hun hurken te gaan zitten en met een jolige Suske en Wiske de jeugd aan de beeldende kunst zien te krijgen. De strips zijn eerder bedoeld voor de afdeling collectie en presentatie dan voor de mensen van museumeducatie. Ze geven een verhalende draai aan de gelauwerde kunstwerken in het Louvre en bieden zo een frisse blik op de vaak bekende, soms overbekende beelden.
Dat is vooral te danken aan de deelnemers aan het project. In overleg met de uitgever koos het Louvre voor Nicolas de Crécy, Marc-Antoine Mathieu, Éric Liberge en Yslaire. Ervaren verhalenvertellers met genoeg talent en ambitie om de platgetreden paden te vermijden. De Crécy beet vier jaar geleden het spits af met Période glaciaire (‘IJstijd’), een absurdistisch maar ook poëtisch rampenverhaal. Na een grote klimaatramp ontdekt een archeologische expeditie de restanten van het Louvre onder het ijs. De wetenschappers doen hun best te begrijpen op wat voor merkwaardige beschaving zij zijn gestuit. Wat zijn dat voor rare landschappen? Waarom al die naakte vrouwen? En wat zou die vreemde glazen piramide te betekenen hebben? De archeologen kunnen alleen maar gissen en dat leidt tot groteske en vermakelijke conclusies.
Marc-Antoine Mathieu staat bekend om zijn voorliefde voor Kafka, Escher en Borges. Zijn hoofdpersoon is een ambtenaar die het Louvre komt inspecteren en daartoe afdaalt in een labyrintisch gangenstelsel onder het museum. Daar stuit hij op restaurateurs die doeken met scalpels te lijf gaan, een lijstenmaker die de ‘lijstvolgorde’ van tentoonstellingen ontwerpt en op een oude man die naar het portret van een raadselachtig glimlachende vrouw staart. De grijsaard heeft meerdere kopieën van het portret geschilderd en iedere keer glimlacht de vrouw anders. Daarom hangt hij elke dag een andere kopie op zaal. Zo veel zorg en denkwerk om het museum draaiende te houden: het duizelt de inspecteur wanneer hij naar de uitgang zoekt.
In zijn stripboek Aux heures impaires (‘Op het ongelijke uur’) gooit Éric Liberge het over een iets populairder boeg. Hij portretteert een doofstomme punkrocker die als nachtwaker bij het Louvre stage gaat lopen. Daar blijkt hij de aangewezen persoon om te waken over de ziel van de kunstwerken. Wanneer ze enige tijd niet worden bekeken, treden de werken buiten zichzelf en dreigen ze als kunsthistorisch verantwoorde body snatchers de stad Parijs over te nemen. Waarom wil de rest van de wereld de doofstomme nachtwaker nou niet geloven?
Wie de strips van het Louvre leest, krijgt het idee in de intimiteit van de eigen huiskamer door het museum te lopen. Bekende stukken als de Mona Lisa en de Nikè van Samothrake komen voorbij, maar ook een zilveren standbeeld van Henry IV, dodenmaskers en gemummificeerde honden. De breedte van de collectie komt uitgebreid voor het voetlicht, met de nodige onverwachte accenten. De strips geven de klassieke stukken uit de Louvre-collectie een prikkelend soort lichtheid, terwijl de kunsthistorische lading van de werken de stripverhalen een prettige zwaarte verleent.
Prikkelend, maar niet te simpel. Informatief, maar speelser dan een kunsthistorische verhandeling. Met hun smaakvolle boekenreeks morrelen het Louvre en uitgeverij Futuropolis dankbaar aan de grens tussen hoge en lage cultuur, tussen kijken en lezen. Met hun verhalende benadering actualiseren ze oude museumstukken en verleiden ze lezers en bezoekers zonder dat ze op hun hurken gaan zitten. Een inspirerend initiatief, waarmee sommige musea hier te lande zeker hun voordeel kunnen doen.
Gepubliceerd in Museumvisie 1 (2009)
Période glaciaire (IJstijd)
Nicolas de Crécy
[inmiddels ook in Nederlandse vertaling beschikbaar, overigens gemaakt na het schrijven van deze recensie]
Les Sous-sols du Révolu: Extraits du journal d’un expert (De krochten van het Vourlé)
Marc-Antoine Mathieu
[inmiddels ook in Nederlandse vertaling beschikbaar, overigens gemaakt na het schrijven van deze recensie]
Aux heures impaires
Éric Liberge
ISBN 978-2754801683
Le ciel au-dessus du Louvre (De hemel boven het Louvre)
Bernar Yslaire & Jean-Claude Carrière
[inmiddels ook in Nederlandse vertaling beschikbaar, overigens gemaakt na het schrijven van deze recensie]
Éditions Futuropolis i.s.m. Éditions Musée du Louvre, resp. 2005, 2006, 2008 en 2009
Spreekt deze tekst je aan? Dan lees je mogelijk ook graag:
