Het snode brein achter deze vrolijke transformatie heet François Ayroles. Stripmaker te Bordeaux, geboren in 1969. Al sinds zijn tienerjaren is Ayroles in de ban van tongbrekende termen als ‘tekstuele substitutie’ en andere gevreesde technieken van de zogeheten OuBaPo-groepering. Helemaal van zichzelf heeft de jonge Fransman het niet. Hij volgt het pad geplaveid door de absurdistische vormexperimenten van Marcel Gotlib in zijn Rubrique-à-brac, de Incredible upside-downs van Gustave Verbeck en de groep OuLiPo-schrijvers rond Raymond Queneau. “Ik ben gefascineerd door het wezen van de strip,” licht hij zijn werkwijze toe. “Dat is waar ik met mijn OuBaPo-strips op uit ben: maximaal gebruikmaken van de expressieve mogelijkheden van het beeldverhaal.”
Samen met zijn collega’s Lewis Trondheim, Matt Madden en Étienne Lécroart geldt Ayroles inmiddels als een van de grote gangmakers van de OuBaPo-groepering (‘Ouvroir de Bande-dessinée Potentielle’), oftewel het stripmaken op basis van vooraf gekozen beperkingen. Gretig bekijkt hij waar hij uitkomt wanneer hij zich doelbewust beperkt tot het gebruik van louter onleesbaar volgekriebelde tekstballonnen (zoals in het inventieve tekstloze boekje Les parleurs), van gedachtenwolkjes alleen gevuld met tekeningen (Les penseurs), of van gespiegelde strippagina’s (Jean qui rit et Jean qui pleure). Daarnaast is in elk van de drie Franse OuBaPo-bundels OuPus werk van Ayroles te vinden. Naast Michel Vaillant geeft hij daarin vooral scènes uit Kuifje en Robbedoes een extreme makeover, die puristen zal doen gruwen en meer ruimdenkende stripliefhebbers aangenaam zal verbazen.Michel Vaillant is het levenswerk van Jean Graton. Heeft Ayroles eigenlijk ooit een reactie van de inmiddels hoogbejaarde stripmaker gekregen? “Nee,” zegt Ayroles, “en dat is misschien maar goed ook. Mijn OuBaPo-versie van zijn strip is in zekere zin op te vatten als een hommage, maar hij is natuurlijk niet alleen maar lovend.” Wat zou hij ervan vinden als Graton eenzelfde soort streek uithaalde met een van zijn eigen boeken? Ayroles schiet in de lach: “Dat zou echt geweldig zijn. Ik kan niet wachten!”
Wie meer wil lezen van François Ayroles, kan het behalve bij de hierboven genoemde tekstloze strips eens in het Frans proberen met: Incertain silence (zwijgende Buster Keaton-achtige kunstschilder ontmoet praatzieke dichter, L’Association, 2001), Enfer portatif (zwart sprookje over twee gehandicapte broers, Casterman, 2003) en het begin 2007 bij Casterman te verschijnen Le jeux des dames, over een gesjeesde mannelijke student die probeert de andere sekse te doorgronden.
Gepubliceerd in ZozoLala 150 (2006)
Voor de gelegenheid werd naast dit interview François Ayroles’ hilarische OuBaPo-strip over Michel Vaillant gepubliceerd.
