Gilles de Geus

Hanco Kolk & Peter de Wit
Uitg. Silvester; 48 pl.; kleur

Het kan raar lopen. Begin je als jonge tekenaar een pretentieloze gagstrip voor het stripblad Eppo, ontwikkelt die zich in enkele jaren tijd en met wat hulp van buiten tot een van de toegankelijkste, allergrappigste strips die Nederland ooit gezien heeft. Toch is Gilles de Geus vergeleken bij een serie als Asterix nog steeds relatief onbekend. Alsof de serie niet dezelfde virtuoze mix van humor en avontuur biedt. Of eenzelfde kaliber lachspiegel voor de idiote wederwaardigheden der voorvaderen.

Het personage Gilles moet onderaan beginnen. Als luizige struikrover maakt hij in 1984 voor het eerst het stripblad Eppo onveilig. Zijn korte verhalen, later bijeengebracht in de bundel De struikrover, zijn typische aaneenschakelingen van losse gags. Tekenaar Hanco Kolk gebruikt zijn antiheld gretig als boksbal voor zijn grillige invallen over zingende zwaarden en baggeren met klapbruggen. Het is prettige en swingend getekende kolder, waarin de vindingrijke, absurde geesten van Chuck ‘Roadrunner’ Jones en zijn Looney Tunes-kornuiten zich al voorzichtig aftekenen.

Maar het hek gaat pas echt van de dam wanneer Kolks boezemvriend Peter de Wit – dan nog niet van Sigmund-faam – zijn grappenspervuur aan Kolks tekenpen koppelt. Ingefluisterd door De Wit koppelt Kolk Gilles subiet aan een maffe club aangevers. Vanaf de korte verhalen Storm over Dubbeldam en De zustertorens is Gilles veroordeeld tot het gezelschap van de zwijgzame dommekracht Leo (“Hee”), het zelfingenomen opneukertje admiraal Lumeij en de even tobberige als onnozele Vader des Vaderlands Willem (die diep in zijn hart liever een herdertje zou zijn). Gezamenlijk proberen zij de Nederlanden te bevrijden van het Spaanse juk, wat Gilles kolderieke problemen oplevert die zijn vroegere roverskopzorgen tot een lachertje maken.

Vanaf het derde deel, Smeerenburg, is de tandem Kolk-De Wit vol op stoom. De gestoorde Geuzen moeten voortaan op albumlengte het hoofd bieden aan vervaarlijke Hollandse walvisvaarders, een artistiek aangelegde beer en de afschrikwekkende hertog Alva. Knap daarbij is dat humor en avontuur perfect in evenwicht zijn. De stroom slapstick, running gags, metagrapjes en absurditeiten raast voort met een snelheid een voltallig Monty Python-team waardig, terwijl verhalen als De revue, De Batavia en Willem de Zwijger als nagenoeg volmaakte Spielberg-mechaniekjes naar een climax toe tikken.

Met ogenschijnlijk gemak trekken Kolk en De Wit nu al negen albums lang grijnzend hun vingers uit de dijk van de Nederlandse geschiedenis. Ondanks een tijdlange voorpublicatie in de Veronica Gids heeft hun meesterlijke strip de weg naar het nationale bewustzijn echter nog steeds niet gevonden. Absoluut ten onrechte. Gilles de Geus is nu al een klassieker in de Nederlandse stripgeschiedenis.

Toon Dohmen

Gepubliceerd in ZozoLala 141 (2005)